Nýlega sendi Rannsóknastöðin frá sér vorbréf með fréttum af starfsemi og verkefnum stöðvarinnar á árinu 2018. Um þessar mundir eru fimm ár liðin frá stofnun rannsóknastöðvarinnar og hefur mikið vatn runnið til sjávar á þessum árum. Árið 2018 var ansi gjöfult hjá Rifi og við erum viss um að 2019 verði það ekki síður.

Vorbréf Rifs er aðgengilegt á pdf formi hér.

Laugardaginn 15. september var haldin strandhreinsun við Raufarhöfn í tilefni alheimshreinsunardags (e. world cleanup day). Rannsóknastöðin Rif stóð fyrir hreinsuninni í samstarfi við Norðurþing og þá félaga í Áhaldahúsinu á Raufarhöfn. Hreinsunin við Raufarhöfn var einn þúsunda viðburða um allan heim þennan dag og einn margra á Íslandi, eins og sjá má á yfirlitskorti sem birtist á vefsíðu verkefnisins Hreinsum Ísland. Landvernd og Blái herinn halda utan um það verkefni og hlutu nýverið tilnefningu til Umhverfisverðlauna Norðurlandaráðs fyrir það.

Við vorum svo lánsöm hér að fá þrettán manna hóp frá Veraldarvinum til liðs við okkur þennan dag, en auk þeirra tóku um tíu manns frá Raufarhöfn og nærsveitum þátt í hreinsuninni. Óhætt er að segja að veðrið hafi leikið við okkur og andinn verið góður, enda afkastaði hópurinn ansi miklu á örskömmum tíma. Eftir hreinsunina bauð Kaupfélagið okkur í kaffi og með því og var það afar vel þegið – við færum þeim bestu þakkir fyrir höfðingsskapinn!

Kortið hér að neðan sýnir nokkurn veginn hvar strandlengjan var hreinsuð. Bæjarvíkin og Klifavíkin norðan Raufarhafnarhöfða voru hreinsaðar og Gvendarvík þar norður af. Hreinsað var meðfram veginum frá Höskuldarnesi nokkurn veginn og Lónabakkinn þaðan. Þaraósvík var einnig hreinsuð og síðan Ásmundarstaðavík frá Rauðasteini hér um bil og í kverkina þar sem vegurinn og ströndin skiljast að.

Enn er af nógu að taka, að sjálfsögðu! Vonandi getum við haldið áfram að hreinsa strandlengjuna á Melrakkasléttu næsta vor og lagt okkar af mörkum til að fegra umhverfið – og ganga betur um jörðina, eins og einn þátttakandi í strandhreinsuninni benti á.

Kærar þakkir öll sömul fyrir þátttökuna og ykkar framlag þennan dag og sjáumst vonandi enn fleiri í næstu hreinsun.

INTERACT Transnational Access Call is open for projects taking place between March 2019 and April 2020

The EU H2020 funded INTERACT (International Network for Terrestrial Research and Monitoring in the Arctic) opens a call for research groups to apply for Transnational Access to 43 research stations across the Arctic and northern alpine and forest areas in Europe, Russia and North-America. The sites represent a variety of glacier, mountain, tundra, boreal forest, peatland and freshwater ecosystems, providing opportunities for researchers from natural sciences to human dimension. Transnational Access includes free access (either physical or remote) for user groups/users to research facilities and field sites, including support for travel and logistic costs.

Overall, INTERACT provides three different modalities of access: Transnational and Remote Access that are applied through annual calls, and Virtual Access which means free access to data from stations, available at all times through the INTERACT VA single-entry point.

The call for Transnational and Remote Access applications is open on 13^th August – 12^th October, 2018, for projects taking place between March 2019 and April 2020. You can find the TA/RA Call information, stations available in the call, descriptions of stations and their facilities, and registration to the INTERACCESS on-line application system from the INTERACT website.

An on-line webinar will be held on 11^th Sept at 15:00 (CEST) to provide information about the ongoing TA/RA call and for answering any questions related to the application process and TA and RA in general. A link to join the webinar, and a webinar recording to follow, will be provided on the TA/RA Call information page.

For any additional information, please contact the Transnational Access coordinator Hannele Savela,  hannele.savela(at)oulu.fi.

Apply INTERACT Transnational Access to conduct researchat the coolest places of the North!

„Lögreglunni á Norðurlandi eystra barst tilkynning um að sést hefði til hvítabjarnar á Melrakkasléttu síðdegis í dag. Frá þessu er greint á Facebook-síðu embættisins. Ekki hefur tekist að staðfesta að um hvítabjörn sé að ræða. Samkvæmt tilkynningunni sást til bjarndýrsins nyrst á Melrakkasléttu suður af Hraunhafnarvatni.”

Svona hófst frétt sem birtist á vefsíðu Ríkisútvarpsins í gær, mánudaginn 9. júlí. Í ljós kom að menn við veiðar á svæðinu töldu sig hafa séð hvítabjörn og var Landhelgisgæslan kölluð til ásamt lögreglunni til að fínkemba Sléttu í leit að birninum. Fólk dreif að um kvöldið og nóttina frá Raufarhöfn og Kópaskeri og alla leið frá Húsavík, en allt kom fyrir ekki – enginn björn hefur enn fundist þegar þetta er skrifað um hádegi 10. júlí. Þó á að fljúga aftur yfir í dag og leita betur – kannski vissara að leyfa enga óvissu í þessu máli þó íbúar Raufarhafnar láti þetta ekki slá sig út af laginu.

Starfsmaður rannsóknastöðvarinnar tók fréttunum af hvítabirninum líka með fyrirvara, enda ekki svo langt síðan mikill viðbúnaður var í Jökulsárgljúfrum vegna sauðkindar sem einhverjum ferðamanni fannst líkjast hvítabirni allverulega. Hins vegar er ekki heldur langt síðan hvítabjörn gekk í raun á land hér nálægt okkur, nánar tiltekið í Þistilfirði árið 2010, en tveir birnir tóku land á Íslandi árið 2008 og einn 2011. Allir fjórir voru felldir við komuna til landsins.

Hvítabirnir, Ursus maritimus, eiga heimkynni sín m.a. á Grænlandi og berast þaðan til Íslands með hafís stöku sinnum. Hér á árum áður voru komur hvítabjarna verulega tíðari en nú er og þeir koma frekar þegar hart er í ári. Frostaveturinn mikla 1918 er talið að 27 hvítabirnir hafi borist til Íslands en allt að 63 hafísveturinn mikla 1880-1881. Þá lá hafísinn vikum saman með Íslandi norðan- og vestanverðu.

Líklega þurfa heimamenn og ferðalangar á Melrakkasléttu að fara til Húsavíkur vilji þeir sjá hvítabjörn: Þar er einn uppstoppaður á Náttúrugripasafni Þingeyinga. Sá var felldur í Grímsey árið 1969.

Hvítabirnir og loftslagsbreytingar

Hvítabjörninn er á okkar tímum táknmynd loftslagsbreytinga og neikvæðra afleiðinga þeirra á lífríki norðurslóða. Hvítabirnir lifa á selveiðum af hafísnum við norðurslóðir, en eins og flestir vita hefur mjög dregið úr magni hafíss á undanförnum árum og áratugum.

Átakanlegar myndir berast okkur af hungruðum hvítabjörnum, en fátt myndefni þó jafn átakanlegt og þetta myndband hérna sem birtist m.a. á vefsíðu National Geographic. Að eigin sögn grétu ljósmyndararnir og kvikmyndagerðarmennirnir þegar þeir tóku myndskeiðið af birninum. Þó er ómögulegt að vita hvort þessi tiltekni hvítabjörn hafi liðið fæðuskort vegna minnkandi hafíss – dýr svelta jú stundum úti í náttúrunni og hafa alltaf gert.

Nýjar rannsóknir sýna að afkomu hvítabjarna er verulega ógnað af völdum loftslagsbreytinga og líkur eru á því að árið 2050 verði hvítabjarnarstofninn ekki nema þriðjungur þess sem hann er í dag.

Líklegt er að lífríki norðurslóða taki verulegum breytingum samhliða breyttu loftslagi á næstu áratugum takist okkur ekki að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda og minnka neyslu og sóun í samfélaginu. Hvítabjörninn er langt því frá eina tegundin sem mun þurfa að berjast harðar fyrir afkomu sinni eða finna ný heimkynni en hann minnir okkur samt á þær stóru áskoranir sem við stöndum frammi fyrir.

Rannsóknastöðin sendi nýverið frá sér vorbréf með yfirliti yfir starfsemi stöðvarinnar á árinu 2017 og fyrri hluta árs 2018. Ber þar hæst áframhaldandi vöxtur og velgengni rannsóknastöðvarinnar, efling náttúrufarsrannsókna á Melrakkasléttu og öflugt alþjóðastarf sem Rif er aðili að. Af ýmsu fleiru er þó að taka og verkefnin jafn spennandi og þau eru fjölbreytt.

Kynnið ykkur starfsemina á Rifi og þau spennandi verkefni sem stöðin vinnur að! Fréttabréfið er aðgengilegt hér:

Tengill á fréttabréfið á PDF formi

Hrönn G. Guðmundsdóttir hefur hafið störf hjá Rannsóknastöðinni Rifi og mun hún gegna stöðu forstöðumanns á meðan núverandi forstöðumaður, Jónína S. Þorláksdóttir, er í tímabundnu leyfi. Hrönn er með M.Sc. gráðu í umhverfis- og sjálfbærnifræðum frá háskólanum í Lundi, Svíþjóð auk diplómu í opinberri stjórnsýslu frá Háskóla Íslands. Hún er uppalin á Kópaskeri á Melrakkasléttu og því mannlífi og náttúru svæðisins vel kunnug sem er mikill akkur að.

Við bjóðum Hrönn velkomna í hópinn og óskum henni góðs gengis. Ekki hægt að segja annað en að við hjá Rif sjáum fram á spennandi tíma.

Ert þú með spennandi rannsóknarverkefni í smíðum sem gæti átt heima í einstöku umhverfi Melrakkasléttu eða á nærliggjandi svæðum? Endilega hafðu samband og kynntu þér málið!

Auglýsingin á PDF formi (virkir tenglar)